Sefarad kültürü, 1492'de İspanya ve Portekiz'den sürgün edilen Sefarad Yahudileri tarafından oluşturulan ve geliştirilen zengin ve çeşitli bir Yahudi kültürüdür. Bu kültür, kökenlerini İber Yarımadası'nda (İspanya ve Portekiz) bulur ve zamanla gittikleri Kuzey Afrika, Balkanlar, Türkiye, Orta Doğu ve Latin Amerika gibi farklı bölgelerde yerel kültürlerle etkileşim sonucu zenginleşmiştir. Sefarad kültürü, kendine özgü dili, müziği, mutfağı, edebiyatı, dini uygulamaları ve gelenekleriyle tanınır.
Sefarad terimi, İbranice'de İspanya anlamına gelen "Sefarad" kelimesinden türetilmiştir. Roma İmparatorluğu döneminden beri İber Yarımadası'nda Yahudi yerleşimleri bulunmaktaydı. Müslüman İberya (El-Andalus) döneminde, Yahudiler altın bir çağ yaşamış, bilim, felsefe, edebiyat ve sanat alanlarında önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bu dönemde Moses ben Maimon (Maimonides) gibi önemli düşünürler ve bilim insanları yetişmiştir.
Ancak, Hıristiyan krallıkların Reconquista'sı (yeniden fetih) ile Yahudilerin durumu giderek kötüleşmiştir. 1391'de yaşanan pogromlar ve zorla din değiştirmeler, birçok Yahudi'nin Hıristiyanlığa geçmesine veya göç etmesine neden olmuştur. 1492'de İspanya'dan Yahudilerin Sürgünü fermanıyla, Yahudilere din değiştirme veya ülkeyi terk etme seçeneği sunulmuştur. Aynı durum 1497'de Portekiz'de de yaşanmıştır.
Sürgünden sonra Sefarad Yahudileri, Osmanlı İmparatorluğu (özellikle İstanbul, Selanik ve İzmir gibi şehirler), Kuzey Afrika (Fas, Cezayir, Tunus, Mısır), İtalya, Hollanda, İngiltere ve Latin Amerika gibi çeşitli bölgelere yerleşmişlerdir. Yerleştikleri bölgelerde yerel kültürlerle etkileşim halinde kendi kültürlerini korumuş ve geliştirmişlerdir.
Sefarad kültürünün en önemli özelliklerinden biri, Ladino veya Judeo-İspanyolca olarak da bilinen kendi dilleridir. Ladino, 15. yüzyıl İspanyolcasına dayanan ve İbranice, Türkçe, Yunanca ve Arapça gibi diğer dillerden kelimeler içeren bir dildir. Günümüzde UNESCO tarafından tehlike altında olan diller arasında kabul edilmektedir. Ladino, edebiyat, müzik ve günlük iletişimde kullanılmıştır.
Sefarad müziği, İspanyol, Arap, Türk ve Balkan müziklerinin etkilerini taşıyan zengin ve çeşitli bir gelenektir. Romantik baladlardan dini şarkılara kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Kantigas olarak bilinen Ladino şarkıları, Sefarad kültürünün önemli bir parçasını oluşturur. Ünlü Sefarad müzisyenler arasında Yasmin Levy ve Savina Yannatou sayılabilir.
Sefarad mutfağı, Akdeniz ve Orta Doğu mutfaklarının etkilerini taşır. Zeytinyağı, sebzeler, meyveler, balık ve et gibi malzemeler sıkça kullanılır. Bourekitas, Bimuelos, Haminados ve Mezes gibi lezzetli yemekler Sefarad mutfağının tipik örnekleridir. Her bayram ve özel gün için farklı yemekler hazırlanır.
Sefarad Yahudileri, Ortodoks Yahudiliğin bir kolu olan Sefarad Yahudiliğini takip ederler. Sefarad Yahudiliği, Aşkenaz Yahudiliğinden farklı ritüellere, geleneklere ve dini yorumlara sahiptir. Hahamlar, dini liderler ve toplulukların manevi rehberleridir. Sefarad sinagogları genellikle Aşkenaz sinagoglarından farklı bir mimariye ve ibadet düzenine sahiptir.
Sefarad edebiyatı, hem dini hem de laik konuları kapsayan zengin bir mirasa sahiptir. Ortaçağ İspanya'sında Yahudi filozoflar ve şairler, İbranice ve Arapça dillerinde önemli eserler yazmışlardır. Sürgünden sonra Ladino dilinde de birçok edebi eser ortaya çıkmıştır. Kabala gibi mistik konular da Sefarad edebiyatında önemli bir yer tutar.
Sefarad kültürü, aileye, topluluğa ve misafirperverliğe büyük önem verir. Düğünler, Bar Mitzvah törenleri ve diğer özel günler büyük bir coşkuyla kutlanır. Sefarad Yahudileri, geleneksel kıyafetler giyerler ve özel günlerde çeşitli ritüeller gerçekleştirirler.
II. Dünya Savaşı sırasında Holokost, Sefarad topluluklarını da derinden etkilemiştir. Özellikle Balkanlar'daki Sefarad cemaatleri büyük kayıplar vermiştir. Holokost, Sefarad kültürünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına neden olmuştur.
Günümüzde Sefarad kültürü, dünyanın dört bir yanındaki Sefarad diasporası tarafından yaşatılmaya çalışılmaktadır. Müzeler, kültürel merkezler ve sivil toplum kuruluşları, Sefarad kültürünü korumak ve tanıtmak için çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. İsrail, Sefarad kültürünün önemli bir merkezidir ve birçok Sefarad Yahudisi İsrail'de yaşamaktadır.
Sefarad kültürü, zengin tarihi, kendine özgü dili, müziği, mutfağı ve gelenekleriyle dünya kültür mirasının önemli bir parçasıdır. Bu kültürü korumak ve gelecek nesillere aktarmak, insanlığın ortak sorumluluğudur.